ĐỨC PHẬT SAKYA ĐẢN SANH - SỰ THẬT HAY HUYỀN THOẠI?

KÍNH MỪNG PHẬT ĐẢN 2557

Tượng Phật đản sanh có "thần" nhất, đẹp nhất mà tôi từng được biết. Vốn dĩ là một pho tượng đồng, không biết vì lý do gì người ta phủ những lớp sơn thật dầy lên toàn pho tượng. Thời gian đã cải chính những lỗi lầm của những người sơn tượng. Những dấu vết ngẫu nhiên mà thời gian mấy chục năm qua lưu lại đã hoàn thiện bức tượng. Hãy ngắm đôi mắt của tượng, ta như cảm thấy lòng từ bi, sự xót thương cho chúng sinh của Trái Đất này trầm luân trong Vòng Luân Hồi. Tượng được đặt trong khu vườn bên trái của ngôi chùa Quốc Gia Nepal ở Lumbini.Đây là ngôi chùa đầu tiên tại Lumbini (thập niên 1950) do chính phủ hoàng gia Nepal dựng nên.

 

 Sau đây xin mời các bạn xem qua bài nghiên cứu rất hay của tác giả Tâm Quảng

****************

Đức Phật sinh ra từ hông bên phải của Hoàng Hậu Maha Maya:.Thực chất hay Huyền thoại?

Nguồn: Chùa Bửu Minh (http://www.chuabuuminh.vn/PrintView.aspx?Language=vi&ID=577653)

Tác giả: Tâm Quảng

Lời cảm tạ:  Tác giả chân thành cảm tạ GS TS Trần Thị Lợi, nguyên chủ nhiệm Bộ Môn Phụ Sản trường Đại Học Y Dược TP Hồ Chí Minh đã đọc bài viết trước đây của tôi về đề tài này (Đức Phật ra đời như thế nào?) và đã gợi cho tôi nhiều ý kiến quý báu để tôi viết lại bài này.  

CÁC BÉ SAKYA XUẤT GIA NGÀY CÁT TƯỜNG

  Hôm nay, 13/05/2013, theo lịch Ấn/Nepal là ngày tốt lành nhất trong cả năm. Mình đến thành phố cổ Phật giáo Patan để xem Lễ hội Macchindranath Rato- Lễ hội Phật giáo lớn nhất, cổ xưa nhất cả Kathmandu và Nepal.
  Mãi đến 4 giờ lễ hội mới bắt đầu nên mình tranh thủ ghé thăm mấy người bạn họ Sakya (Thích-ca). Tán gẫu với anh bạn Asoka Shakya mới hay nhân ngày tốt này, cộng đồng Shakya có làm lễ Chuda Karma cho các bé trai trong họ tại Golden Temple. Đây là một phong tục có từ thời Đức Phật Sakya, bắt nguồn từ sự kiện Ngài làm lễ xuất gia cho 500 vương tử Sakya ở thành Kapilavastu.
  Mình tranh thủ chụp một số ảnh các bé trai Sakya như là bonus cho ngày Akshaya Trithiya (đúng là may mắn nhân lên gấp bội hi hi).
   Mời các bạn xem qua hình ảnh các bé trai Sakya trong lễ Chuda Karma. Dễ thương quá phải không?
  
Phía dưới là bài về lễ này đã đăng trên nguyệt san Giác Ngộ năm 2006.
*************

NGÀY TỐT LÀNH NHẤT TRONG NĂM

THÔNG BÁO KHAI TRƯƠNG BLOG MỚI: PHÚ-NEPAL (phunepal.blogspot.com)

 MỞ HÀNG

Các bạn thân mến,

Trân trọng cám ơn các bạn trong thời gian qua đã viếng thăm ngôi nhà tranh vách đất "blog nguyenphunepal". 

  Nhận thấy nhà cũ nay đã quá chật chội nên mình xin lập ra một blog mới để phân luồng bài viết của mình có trật tự hơn, giúp bạn đọc dễ dàng tìm thấy cái mình cần.

  Blog mới phunepal.blogspot.com này sẽ dành riêng cho các bài nghiên cứu LỊCH SỬ-VĂN HÓA-TÔN GIÁO các nước Nam Á (Nepal, India, Bangladesh, Sri Lanka, Bhutan, Pakistan, Afghanistan) và Tibet.

 Blog cũ nguyenphunepal.blogspot.com sẽ dành cho các bài về THỜI SỰ-CHÍNH TRỊ-XÃ HỘI ưu tiên theo thứ tự: Việt Nam, Châu Á, Thế giới.
 Các bài phù hợp với Blog mới sẽ được chuyển sang lưu trữ bên blog mới, cũng như hai trang này sẽ liên thông với nhau.

  Tham vọng thì lớn, không biết có đủ sức và có làm nổi không, nhưng xin hứa sẽ cố gắng hết mình, mong các bạn ủng hộ.

  Về comment, mình vẫn xin giữ truyền thống "khóa comments" mong các bạn thông cảm. Mọi ý kiến đóng góp xin liên lạc qua Email phujourney@gmail.com.

   Trân trọng

 Phú Nepal

Xin mời các bạn xem qua bài mở hàng cho blog mới này:

****************************************************** 

 NGÀY TỐT LÀNH NHẤT TRONG NĂM

Hôm nay là Ngày-Cát-Tường-Nhất-Trong-Năm theo Văn Minh Ấn Độ, mùng 4 tháng Vaishak  (mùng 4 tháng 2 của lịch Ấn; còn theo Âm lịch Việt là mùng 4 tháng 4); năm 2013 rơi vào ngày 13/05. Ngày này có tên gọi là ngày Akshay Trithiya hay còn gọi là Akha Teej.

   Điểm đặc biệt dễ nhận thấy nhất vào ngày này là người Ấn đổ xô đến các tiệm vàng để mua… vàng; còn tất cả các công ty, cơ sở làm ăn buôn bán thì mở sổ kế toán cho năm mới.

NGÀY CÁT TƯỜNG

Akshay Trithiya là ngày may mắn đỉnh điểm cả năm. Đây là ngày mà làm việc gì cũng khỏi cần phải coi ngày giờ gì cả (dân Ấn rất mê tín trong việc coi ngày giờ làm ăn, xuất hành, khởi công, cưới gả…). Ngày này là ngày có rất nhiều đám cưới diễn ra trên khắp lục địa Ấn Độ.

  Vì sao ngày Akshay Trithiya được coi là ngày Cát Tường?

HỆ THỐNG THẦN LINH ẤN ĐỘ GIẢN DỊ HÓA

 Có rất nhiều cứ liệu chứng tỏ rằng người Việt nhận nhiều ảnh hưởng của văn minh Ấn không kém gì văn minh Trung Hoa. Nghiên cứu văn minh Ấn, so sánh đối chiếu để khám phá lại các vết tích văn minh-văn hóa Ấn trong tâm thức Việt để hoàn thiện “bản sắc Việt” cũng là một con đường “thoát Hán” hiện nay cho người Việt.

 .........................

   Ấn Độ đầy bí ẩn và huyền hoặc có thể làm choáng ngợp bất cứ ai mới tiếp xúc với nền văn minh thâm hậu này. Một trong những vấn đề làm rối nhiều “người ngoài” chưa quen thuộc với văn hóa Ấn nhất chính là hệ thống thần linh Hindu.

       Tầng tầng lớp lớp các vị thần, nhiều đến mức có vị thần có đến chục vạn tên gọi và hóa thân…nhiều đến nỗi các Brahmin thông thái nhất cũng không thể nào nhớ hết tên các vị thần của điện thờ Hindu… nhiều đến mức có người nói rằng số lượng các vị thần Hindu còn nhiều hơn cả dân số Ấn Độ… Không thể “cảm” được văn hóa Ấn nếu không “hiểu” được hệ thống thần linh Hindu. Tham vọng của tác giả trong loạt bài về chủ đề này là “giản dị hóa” hệ thống thần linh Hindu để độc giả có thể đặt bước chân thành kính đầu tiên vào ngôi đền Ấn Độ giáo. Thiết nghĩ nghiên cứu Hindu (Ấn Độ giáo) là một việc rất đáng quan tâm với người Việt ta. Ở phía Nam, đã từng có những nền văn minh Óc Eo, Chân Lạp, Cát Tiên, Champa chịu ảnh hưởng sâu đậm và trực tiếp từ văn hóa Hindu. Ở phía Bắc, có nhiều hiện vật và phong tục của người Việt mang đậm tính chất Hindu. Ở miền Trung, suốt 500 năm qua, qua sự chung sống cùng nhau giữa người Chăm và người Việt, rất nhiều các yếu tố Hindu đã xâm nhập vào tâm thức người Việt sinh sống trên lãnh thổ xưa của Champa cho đến tận mũi Cà Mau. Với giới nghiên cứu, rất nhiều cán bộ, quan chức ngành văn hóa-bảo tàng tại các nơi có di tích Hindu (hầu như khắp từ Đà Nẵng cho tới Kiên Giang) rất cần trang bị kiến thức về Hindu để có thể “hiểu” và “cảm” các hiện vật vô giá của các nền văn minh Hindu đã từng tồn tại và phát triển rực rỡ tại Việt Nam như Óc Eo, Chân Lạp, Cát Tiên, Champa, để có thể bảo tồn các giá trị tinh thần độc đáo ấy. Ngay cả tôn giáo có nhiều tín đồ tại Việt nam hiện nay là Phật giáo thì cũng xuất phát từ vùng đất Hindu-Ấn Độ và Phật giáo đã truyền từ Ấn Độ sang Việt Nam trước khi đổ bộ lên Trung Hoa. Để hiểu Phật giáo sâu sắc hơn, theo thiển kiến của tác giả, có lẽ phải nghiên cứu Hindu để nhìn thấy lại “cái nền” mà trên đó Sakya Muni (Bậc thông tuệ họ Sakya- tức Phật Sakya) đã sử dụng để xây nên ngôi nhà Phật giáo (có thể thấy qua Jataka-chuyện tiền thân Phật), cũng như tránh các lầm lạc “tam sao thất bổn” do du nhập Phật giáo không chính thống từ Trung Hoa phải qua ít nhất hai lần phiên dịch và bị Hán hóa sâu nặng suốt cả ngàn năm nay. Có rất nhiều cứ liệu chứng tỏ rằng người Việt nhận nhiều ảnh hưởng của văn minh Ấn không kém gì văn minh Trung Hoa. Nghiên cứu văn minh Ấn, so sánh đối chiếu để khám phá lại các vết tích văn minh-văn hóa Ấn trong tâm thức Việt để hoàn thiện “bản sắc Việt” cũng là một con đường “thoát Hán” hiện nay cho người Việt.

*****************

THẦN THÁNH CŨNG BIẾT… CƯỜI

THƯ GIÃN CUỐI TUẦN: THẤY VẬY CHỚ HỔNG PHẢI VẬY BÀI 3

 

THẤY VẬY CHỚ HỔNG PHẢI VẬY : BÀI 2

THẤY VẬY CHỚ HỔNG PHẢI VẬY : BÀI 1

Một đặc điểm của người Ấn (hay người thuộc văn minh Ấn) là tính hài hước, hóm hỉnh. Ngay cả các vị thần cũng không sống ngoài không gian hóm hỉnh đầy thông tuệ của người Ấn. Có thể nói các vị thần Hindu rất “người”!

1/ INDRA-THỦ LĨNH CÁC VỊ THẦN-BỊ MANG NGHÌN “CON MẮT”

   Thủ lĩnh các vị thần trong hệ thống Hindu là Indra –Thần Mưa, Hán gọi là Đế Thích. Cần nhớ rõ Indra chỉ là thủ lĩnh của các Deva (bán thần) chỉ cai trị cung Trời (Svargaloka- heaven); thấp hơn God (Thần), và ba vị thần tối cao Trinity là các God cai trị cả vũ trụ: Shiva, Vishnu và Brahman.

  Indra vốn rất ham thích sắc đẹp phụ nữ. Một hôm, cầm lòng không đặng nên Indra đã quyến rũ một phụ nữ xinh đẹp đã có chồng. Chồng của phụ nữ này là một rishi (hành giả Hindu) tên là Bhrigu. Nổi cơn ghen vì bị cắm sừng, vị rishi này bèn rủa Indra rằng: “ Vì ông bị ám ảnh bởi thân thể phụ nữ ông sẽ mang một ngàn “âm hộ” trên khắp cơ thể ông!”

 

Hình ảnh của một vị thủ lĩnh mang đầy “âm hộ” ngồi trên ngai vàng của thiên đường quả là chẳng tôn nghiêm chút nào,

MÙA MƯA ĐẾN SỚM

Tùy bút...

Năm nay ở Kathmandu mưa về sớm hơn thường lệ.

Cả tuần nay ngày nào cũng mưa. Ít nhất là một cơn mưa rào, nhiều-có khi cả đêm.

Nhiệt độ đang từ 34oC đột ngột giảm xuống 24oC, thế là các áo khoác nhẹ vừa mới giặt sạch, xếp vào rương cho mùa Thu-Đông năm sau lại được lôi ra tung tăng khắp phố. Mới hai tuần trước, mình đưa hai anh chàng Bangladesh đối tác đi thăm Bhaktapur dưới trời nắng đổ lửa. Không thể ngờ chỉ vài ngày sau là mưa xối xả.

  Dọc theo các con đường của Kathmandu, đến hẹn như mọi năm phượng tím đã nở bừng để làm dịu cái nắng gắt của mùa hè. Năm nay dưới tông màu xám mưa, màu phượng tím lại làm cho Kathmandu có một nét đẹp buồn khó tả. Ngắm những cây phượng tím (Jacaranda) đầy hoa thay cho những cánh lá li ti, miên man nhớ lại một mùa hè thập niên 90 của thế kỷ trước ở Đà Lạt. Mình và Vũ Đức Đạt lang thang khắp các quán café của thành phố mộng mơ rồi ngớ ngẩn đứng ngắm những bông hoa tím nhạt lác đác trên cây Jacaranda cổ thụ và duy nhất của cả Đà Lạt và Việt Nam thời ấy, gần bùng binh chợ Đà Lạt, mặc cho người qua lại ngó bọn mình như những thằng điên.

  Café Tùng già cỗi gần nửa thế kỷ nghe nói đã in dấu chân của hầu hết các văn nghệ sĩ nổi tiếng miền Nam, và là nơi chốn gắn liền với tên của Trịnh Công Sơn. Ngày ấy, ngồi đồng cả ngày ở đó trên dãy ghế dọc tường ngay cạnh cửa ra vào, hết nhìn người qua lại bên ngoài qua ô cửa kiếng rộng suốt mặt tiền lại quay vào ngắm con gái ông bà chủ quán xinh như một bông hồng trắng. Rồi lại lê la khắp các quán café dọc theo con dốc trước chợ Hòa Bình. Nam Giao ngay đầu dốc khởi đầu cho dãy phố café là nơi không thể không ghé, với thiếu phụ chủ quán đẹp như một bức tranh của Nguyễn Phan Chánh. Quán kế tiếp quán dễ chừng trên hai mươi quán, hầu như quán nào cũng có một vài nàng xinh đẹp như cỏ hoa Đà Lạt. Mỗi quán có một gu nhạc riêng. Nhạc Pháp, nhạc Trịnh, nhạc tiền chiến… nhưng không hề nghe thấy nhạc “sến” vọng vang nơi phố núi ngày ấy. “Đã” nhất là nghe Lê Uyên Phương ở xứ sương mù!

   Mình “biết” Đà Lạt khoảng 1981, khi mới là một chú nhóc ăn theo một đoàn nghỉ hè của trường cấp 2 nơi ông anh mình dạy học. Ấn tượng đầu tiên là ướt nhèm. Ngay tối đầu tiên theo ông anh dạo phố đã dính một cơn mưa như thác lũ, cái áo lạnh duy nhất mượn của ông anh khác ướt sũng nước mãi đến ngày về vẫn chưa khô, ngày hôm sau phải mặc ba bốn cái áo chồng lên để đi theo đoàn mà run cầm cập. Tình yêu đầu với Đà Lạt phải đến hơn 5 năm sau, trong lần “cúp cua” khi đang học ĐHTH ở Saigon mà theo Vĩnh Phú Hải, Trần Thanh Sơn đi bụi lên đó. Thuê một căn phòng áp mái của một biệt thự gần Saint Domaine (Nhà thờ Saint Domaine de Marie) để tối về ngủ, còn cả ngày cứ theo những con đường nhỏ ngoằn ngoèo lang thang khắp Đà Lạt đẹp như một bông dã quỳ trong nắng sớm. Nhờ hai gã lãng tử này mà mình biết được Đà-Lạt-xưa quý phái kiêu sa nhưng vô cùng lãng mạn, không phải Đà Lạt của các đoàn du lịch bát nháo xô bồ. Gã lãng tử dòng hoàng tộc Vĩnh Phú Hải (ngang vai với Vĩnh Thụy) có giọng khá giống Tuấn Ngọc vác theo một cây guitar thùng nghêu ngao cả ngày những bản nhạc Trịnh hay tiền chiến hay Beatles... Còn Trần Thanh Sơn có các ca khúc được Nhà Văn Hóa Đà Lạt dựng làm cả bọn được ăn theo chút tên tuổi mới nổi của anh chàng nhạc sĩ trẻ tuổi…  Có những hôm đã bảy giờ tối, cả bọn lại rủ nhau men theo những con hẻm tối mịt mù không có đèn đường của khu Ánh Sáng để đến café Serenade … Đà Lạt ngày ấy có giai nhân tên Huyền. Nàng là nguồn cảm hứng cho Hôn Môi Xa của Trần Minh Phi, cho bài gì mình không nhớ tựa của Lê Quốc Thắng, và chắc chắn là không chỉ một bài của Trần Thanh Sơn… mình biết thân biết phận nên chỉ ngắm ké vẻ đẹp thanh tú tinh khiết của nàng cũng đã lấy làm thỏa nguyện…

  Chưa đến nỗi cuồng si để đáp một chuyến xe chiều lên Đà Lạt ngồi thức cả đêm ở chợ Âm Phủ chỉ để hít thở không khí cho đỡ nhớ rồi lại bắt chuyến xe khuya về lại Saigon sáng sớm ngày mai để kịp đi làm như mấy chú em gốc Đà Lạt thực tập ở công ty của mình. Nhưng lúp xúp cùng mấy đứa bé đi hái dâu dại trên những sườn đồi phía sau tu viện Saint Domaine màu hồng phấn rồi nằm lăn trên bãi cỏ ngắm mây trời là những ký ức đẹp không bao giờ phai về Đà Lạt của mình. Một Đà Lạt kiểu tranh ấn tượng, huyền ảo, mong manh và đầm ấm. Lần cuối trở lại Đà Lạt là hơn mười năm trước (2001), và vỡ mộng khi đi qua những con phố sạch như lau như li, với hoa trồng trong các bồn bông khắp mọi chốn, với hàng lố những khách sạn và resort kiến trúc hiện đại với kính và nhôm… nhưng đi cả ngày trong thành phố mà không tìm thấy một gốc thông già… Tự xỉ vả mình rõ là lẩn thẩn, một kiểu luôn tiếc thương quá khứ, một kiểu làm dáng ra vẻ “ừ, quá khứ mà tôi đã từng biết thì luôn tốt đẹp hơn những thứ các bạn có bây giờ…”… Đời sống ngày càng văn minh hơn, tiêu chuẩn sống cũng nâng cao, rõ là tốt đẹp hơn cái cảnh những thiếu phụ đẹp não nùng mặc áo dài gánh hàng rong đi bán trên các dốc phố Đà Lạt xưa phải không? Nhưng tình yêu mà, không thể lý giải tại sao. Thế nên xin phép cho tôi yêu Đà Lạt của ngày xưa, thời xây cất chưa bùng nổ, thời của những kiến trúc kiểu Pháp ẩn mình lặng lẽ nghe lời hát ru của những gốc thông già, thời em còn duyên dáng không phấn son, thời em má đỏ môi hồng trong cái lạnh buổi sớm mai như Huyền ngày ấy…

Kathmandu trong mưa

 Không hiểu sao, những ngày mưa ở Kathmandu, tôi lại cứ luôn miên man nhớ đến Đà Lạt. Kathmandu ngày nay cũng đã chật chội và ngày càng vắng bóng cây xanh. Kathmandu không có quán café nơi có thể ngồi cả buổi với bạn bè. Kathmandu đầy bụi và bùn không thích hợp để thả bộ loanh quanh. Có lẽ từ cơn mưa rào Đà Lạt ban phúc cho tôi đêm đầu tiên ở đấy? Có lẽ từ màu phượng tím buồn bã đến nao lòng như những buổi chiều mưa ở Thung-Lũng-Phố một mình ngồi nghe Edit Piaf với một ly café nguội lạnh? Vũ Đức Đạt nay đã lên thành phố sương mù sống cùng với những giấc mơ. Năm ngoái, mình về Việt Nam, may gặp được hắn trong chuyến đi duy nhất mỗi năm một lần về Saigon của hắn. Hẹn lên Đà Lạt với hắn nhưng không biết bao giờ mới thực hiện được. Chỉ sợ những ký ức đã bạc màu lại một lần vỡ vụn.  

PHẠM CÔNG THIỆN-THIÊN TÀI VĂN CHƯƠNG VÀ TRIẾT HỌC VIỆT THẾ KỶ 20

 Ông là thần tượng của mình từ thuở mình 20 tuổi và vẫn là thần tượng không thay đổi cho đến hôm nay. NP

*******************************

PHẠM CÔNG THIỆN – MỘT THI SỸ KỲ TUYỆT THIÊN TÀI

Bài này của tác giả Tâm Nhiên từ Văn Chương +:
http://vanchuongplusvn.blogspot.com/2013/04/pham-cong-thien-mot-thi-sy-ky-tuyet.html
 

Có những con người đến rồi đi qua mặt đất trần gian này như một cơn sấm sét, gây chấn động kinh hồn, làm bùng vỡ một điều chi kỳ tuyệt, tinh khôi trên bầu trời tâm thức nhân loại, Phạm Công Thiện là một con người độc đáo như vậy.

“Anh đã ra đi từ đó, từ thời buổi hỗn mang. Trong từng khoảnh khắc sát na, từng quãng liên tục vi tế của hạt bụi, anh từ chối chính mình. Khi mọi người ca tụng anh như một thiên tài, anh vất bỏ thần tượng để đi như một tên lãng tử vô lại…Người lữ hành bước đi, từng con sóng của đại dương cuốn theo xóa sạch từng dấu chân đi. Lưu lại trong khách ảo ảnh tiền thân, phảng phất mùi hương và sắc màu quá khứ không phai nhạt.”* Tuệ Sỹ giới thiệu như thế về Phạm Công Thiện, một tâm hồn hạo nhiên chi khí, một thi sĩ thượng thừa đã khơi nguồn mạch sáng tạo trào dâng ngất ngưởng, mở ra thể điệu phiêu bồng trên cung bậc văn chương, thiền học, triết lý, thi ca bát ngát dị thường. Bước đi một mình một bóng, đơn thân độc mã quá đỗi phong trần gần 50 năm trời nay, say gót mộng chuếnh choáng lang bạt kỳ hồ, lang thang lêu lổng suốt muôn chiều phiêu lưu, phiêu lãng ngàn phương. Lướt cánh đại bàng, tung hoành ngang dọc khắp năm châu bốn biển, thênh thang giữa thiên địa hoàn cầu.

Vào một chiều tháng 6, bắt đầu mùa hạ năm 1941, Phạm Công Thiện ra đời bên dòng sông thơ mộng Cửu Long, một dòng sông bắt nguồn từ cao nguyên Tây Tạng ngút ngàn chảy xuống dọc ven bờ phố thị Mỹ Tho, một thị xã nhỏ nhắn, lặng lẽ hiền hòa ở miền Nam. Thi sĩ lớn lên từ đó, suốt ngày đêm cứ mặc sức mơ mộng rong chơi, tha hồ tắm sông lội nước, nằm ngắm mây trời bay lãng đãng xa xôi.

Rồi bất thình lình, đột ngột một hôm vụt đứng dậy, xuất hiện trên văn đàn Việt Nam như một thần đồng biết nhiều thứ tiếng, một thiên tài lỗi lạc : Năm 1957, mới 16 tuổi đã xuất bản Tự điển Anh ngữ tinh âm, 19, 20 tuổi viết Ý thức mới trong văn nghệ và triết học, 23 tuổi, viết Tiểu luận Bồ Đề Đạt Ma, 25, 26, 27 tuổi, viết Hố thẳm tư tưởng, Im lặng hố thẳm, Ý thức bùng vỡ, Bay đi những cơn mưa phùn, Trời tháng tư, Ngày sinh của rắn, Mặt trời không bao giờ có thực, Nikos Kazantzaki, Rainer Maria Rilke, Henry Miller và dịch thuật những tác giả vĩ đại Krishnamurti, Nietzsche, Heidegger… làm chấn động toàn thể giới văn nghệ sĩ trí thức thời bấy giờ.

Thuở ấy, năm 1967, khi Phạm Công Thiện làm Khoa trưởng Văn khoa Đại học Vạn Hạnh ở Sài Gòn, đúng lúc 26 tuổi